Waarom willen bedrijven en overheidsinstellingen participatief veranderen? Bespreking van deze vraag met managementteams en directieraden levert doorgaans een breed scala aan antwoorden op. Bij doorvragen blijken daar interessante, in zichzelf tegenstrijdige en vaak ook sociaal wenselijke aannames achter te zitten.  Het is handig om deze aannames eerst met elkaar tegen het licht te houden en te beoordelen op hun realiteitswaarde. Vele jaren wetenschappelijk onderzoek naar dit fenomeen maakt duidelijk dat onder ‘participatief veranderen’ van alles wordt verstaan en dat er nog steeds een opvallende kloof is tussen wat hierover wetenschappelijk is aangetoond en hoe we er in de praktijk mee omgaan.

Onderzoeksresultaten uit eigen onderzoek:

1. directe betrokkenheid in het (verander)proces leidt tot meer procesinzicht – wat de onzekerheid en onrust doet afnemen. Het leidt zeker niet altijd tot een snellere acceptatie.
2. het gaat nooit om participatie alleen. Het effect van het kunnen uitoefenen van invloed – hoe vergaand ook – wordt doorkruist door invloedsfactoren als ‘vertrouwen in het management’, ‘onverwachte financiële tegenvallers’, ‘mate van baanonzekerheid’, maar ook door de mate waarin een situatie als bedreigend wordt ervaren voor de eigen positie.
3. de toegang tot informatie en de mate van betrokkenheid tijdens een veranderproces draagt slechts tot op zekere hoogte bij tot een positieve beleving van het proces. Het eerder genoemde ‘Vertrouwen’ en eerdere ervaringen met ‘participatie’ zijn daarvoor kennelijk te bepalend.
4. in de beleving van de betrokkenen is het daarbij van belang dat zij het gevoel krijgen dat er iets gedaan wordt met hun inbreng. Belangrijk daarbij is het zichtbaar maken van de resultaten van de participatie, dus dat deelnemers hun bijdrage terugzien in het eindresultaat.

download artikel O&O 2010

Het artikel is geschreven samen met Esther Steltenpohl en Brigitte de Bruin. Het beschrijft een onderzoek dat in samenwerking met de afdeling Organisatiewetenschap van de Vrije Universiteit te Amsterdam is gedaan naar de opzet en de effecten van een participatief verandertraject, zoals dat binnen de gemeente Amsterdam heeft geleid tot een nieuwe HRM-werkwijze en een self-service systeem (e-HRM). Leidt participatie tot acceptatie en waar hangt dat van af?

Klik op onderstaande foto voor het starten van de prezi met het college over dit onderwerp